Dla każdej metody badania gleby wyznacznikiem jest odczynnik ekstrakcyjny. Dla analizy gleb i podłoży ogrodniczych ekstrakcję prowadzimy 0,03 M kwasem octowym. Jest to stosunkowo słaby czynnik ekstrakcyjny, który bardzo szybko traci swoje pierwotne „właściwości” w przypadku gleb węglanowych czy o pH powyżej 7. Drugą ważną cechą tego badania jest odmierzanie gleby do badania objętościowo a nie wagowo, dlatego wyniki prezentujemy w przeliczeniu na L (litr) gleby/podłoża. Ważną cechą badania „metodą ogrodniczą” poprawniej uniwersalną czy wg. Nowosielskiego jest to, że badanie wykonujemy w świeżej próbce gleby, bezpośrednio po dostarczeniu jej do laboratorium. Analiza chemiczna gleby musi czemuś służyć, być wykonywana w jakimś celu. Oczywiście docelowo chodzi o przygotowanie optymalnych rekomendacji (zaleceń) nawozowych. Przy czym ten cel można osiągać stosując różne założenia zarówno co do metody badawczej jak i później stosując różne podejście do wykorzystania wyników analizy chemicznej. W tym przypadku decydujemy się określenie „chwilowej”, „aktualnej” zasobności gleby. Nie można zapominać o prawidłowym pobraniu próbek gleby do badania. W większości przypadków próbki gleby pobieramy podobnie jak na potrzeby uprawy roślin rolniczych (instrukcja pobierania) z tą różnicą, że tutaj próbkę należy dostarczyć do laboratorium w stanie świeżym. 

Czy warto badać glebę metodą ogrodniczą?

Metoda uniwersalna w badaniu gleby pod uprawę roślin zyskuje co raz większą popularność. Może to wynikać paradoksalnie z jednej ze słabości tej metody. Stosując tę metodę oznaczamy najbardziej przyswajalne formy składników pokarmowych znajdujące się w roztworze glebowym. Dlatego wiemy o możliwości pobierania pierwiastków przez rośliny w najbliższym okresie bezpośrednio po pobraniu próbek gleby. Również z opisanych powyżej „właściwości” metody wynika konieczność wykonywania badania krótko przed siewem lub sadzeniem roślin, czyli co roku lub nawet dwukrotnie w sezonie wegetacyjnym. Zaletą stosowania tej metody jest również to, że oprócz zasobności w składniki pokarmowe ( w tym azot azotanowy) określamy pH gleby (w wodzie) oraz jej zasolenie, czyli parametr wskazujący na ogólną ilość jonów w roztworze glebowym, która czasami może być tak duża, że aż szkodliwa dla roślin. Wyniki jakie uzyskujemy na podstawie badania gleby w dużym stopniu zależą nie tylko od zawartości pierwiastków w glebie, ale od warunków glebowych, od uwilgotnienia gleby. Jest to pewną zaletą ponieważ wynik wskazuje na to jakie pierwiastki w aktualnym stanie gleby może pobrać roślina.

Dla jakich roślin wykonujemy badanie gleby metodą uniwersalną („metodą ogrodniczą”)

Pierwotnie badanie gleby przy użyciu metody uniwersalnej rekomendowano pod uprawę warzyw. Wynika to głównie z faktu, że pod uprawę tych roślin są opracowane określone zasady przygotowywania zaleceń nawozowych w oparciu o wyniki badań wykonane tą metodą. Jednak co raz częściej wykorzystuje się tę metodę w uprawach sadowniczych, czasami stosując pewne modyfikacje. Nie ma przeciwwskazań, aby wykonywać badania metodą uniwersalną badania pod dowolną uprawę, ważne jest abyśmy mogli samodzielnie lub przy pomocy doradcy zinterpretować wyniki i ocenić potrzeby nawozowe rośliny.

Jak ułożyć zalecenia nawozowe, jakie dawki nawozów?

Dawki nawozów w przypadku warzyw zazwyczaj układamy odnosząc aktualną zasobność do optymalnej zawartości pierwiastków w glebie/podłożu w uprawie konkretnych gatunków. Dla większości gatunków uprawianych w polu optymalna zasobność w wapń Ca mieści się w przedziale 1000-2000 mg/L, dla magnezu Mg jest to 60-80 mg/L. Liczby graniczne dla fosforu P i potasu K dla wybranych warzyw zestawiono w tabeli poniżej.

Tabela optymalnych zawartości fosforu i potasu

Roślina	P mg/L	K mg/L
Brokuł	60 – 80	175 – 225
Burak ćwikłowy	50 – 70	175 – 225
Cebula	60 – 80	175 – 225
Czosnek	50-70	150-200
Dynia	60 – 80	175 – 225
Fasola karłowa szparagowa	40 – 60	125 – 175
Groch	40 – 60	125 – 175
Kalarepa	50 – 70	150 – 200
Kalafior	60 – 80	200 – 250
Kapusta brukselska	50 – 70	175 – 225
Kapusta biała	50 – 70	175 – 225
Kapusta czerwona	50 – 70	175 – 225
Marchew	50 – 70	150 – 200
Ogórek	60 – 80	175 – 225
Papryka	60 – 80	200 – 250
Pietruszka	40 – 60	150 – 200
Pomidor	60 – 80	200 – 250
Por	60 – 80	200 – 250
Rzodkiewka	40 – 60	125 – 175
Sałata głowiasta	50 – 70	150 – 200
Sałata liściowa	50 – 70	150 – 200
Seler korzeniowy	60 – 80	200 – 250
Seler naciowy	50 – 70	150 – 200

  

Należy również pamiętać, że wyniki badania zasobności metodą uniwersalną podawane są w formach pierwiastkowych, natomiast zawartość pierwiastków w nawozach podawana jest w formach tlenkowych, dlatego konieczne jest kolejne przeliczenie.