Badanie gleby metodą rolniczą charakteryzuje się pewną specyfiką. Większość analiz gleb na potrzeby rolnictwa jest wykonywana z gleby suchej, z wyjątkiem analiz na zawartość azotu mineralnego, która jest wykonywana z gleby świeżej, bezpośrednio po pobraniu z pola. Badania zaleca się wykonywać co 3-4 lata.
Podstawowa analiza rolnicza obejmuje:
- zbadanie zasobności gleby w przyswajalne makroskładniki, takie jak: potas, fosfor i magnez,
- określenie pH gleby
Fosfor i potas:
Określenie zawartości fosforu oraz potasu wykonywane jest metodą Egnera-Riehma. Wynik podawany jest w przeliczeniu na zawartość dla fosforu mg P2O5 w 100 g gleby, natomiast dla potasu mg K2O w 100 g gleby. Dla tych oznaczeń określone są „liczby graniczne”, na których podstawie możliwe jest określenie zasobności gleby w dany pierwiastek.
Fosfor
| Ocena zawartości | mg na 100 g gleby w przeliczeniu na P2O5 |
| Bardzo niska | do 5,0 |
| Niska | 5,1 – 10,0 |
| Średnia | 10,1 – 15,0 |
| Wysoka | 15,1 – 20,0 |
| Bardzo wysoka | od 20,1 |
Potas
| Ocena zawartości |
Kategoria agronomiczna gleby mg na 100 g gleby w przeliczeniu na K2O |
|||
| Bardzo lekka | Lekka | Średnia | Ciężka | |
| Bardzo niska | do 2,5 | do 5,0 | do 7,5 | do 10,0 |
| Niska | 2,6 – 7,5 | 5,1 – 10,0 | 7,6 – 12,5 | 10,1 – 15,0 |
| Średnia | 7,6 – 12,5 | 10,1 – 15,0 | 12,6 – 20,0 | 15,1 – 25,0 |
| Wysoka | 12,6 – 17,5 | 15,1 – 20,0 | 20,1 – 25,0 | 25,1 – 30,0 |
| Bardzo wysoka | od 17,6 | od 20,1 | od 25,1 | od 30,1 |
Magnez
Oznaczenie magnezu wykonuje się metodą Schachtschabela. Wynik podawany jest w mg Mg w 100 g gleby. Dla tego oznaczenia określone są „liczby graniczne”, dzięki którym możliwe jest określenie zasobności gleby w pierwiastek.
Magnez
| Ocena zawartości |
Kategoria agronomiczna gleby mg na 100 g gleby w przeliczeniu na Mg |
|||
| Bardzo lekka | Lekka | Średnia | Ciężka | |
| Bardzo niska | do 1,0 | do 2,0 | do 3,0 | do 4,0 |
| Niska | 1,1 – 2,0 | 2,1 – 3,0 | 3,1- 5,0 | 4,1 – 6,0 |
| Średnia | 2,1 – 4,0 | 3,1 – 5,0 | 5,1 – 7,0 | 6,1 – 10,0 |
| Wysoka | 4,1 – 6,0 | 5,1 – 7,0 | 7,1 – 9,0 | 10,1 – 14,0 |
| Bardzo wysoka | od 6,1 | od 7,1 | od 9,1 | od 14,1 |
Odczyn
Oznaczenie pH czyli stężenia jonów wodorowych dokonuje się poprzez pomiar pH-metrem w zawiesinie gleby w roztworze 1M chlorku potasu. Na podstawie tego pomiaru możliwe jest określenie odczynu gleby oraz dawki wapna potrzenej do odkwaszenia gleby. Należy pamiętać, że optymalny odczyn gleby ma ogromne znaczenie dla wzrostu oraz rozwoju roślin. Zmiana pH o 1 jednostkę np. z pH 6,0 na pH 5,0 związana jest z 10-krotnym wzrostem stężenia jonów wodorowych [H]+.
| Odczyn gleby | pH w 1M KCl |
| Bardzo kwaśny | < 4,5 |
| Kwaśny | 4,6 – 5,5 |
| Lekko kwaśny | 5,6 – 6,5 |
| Obojętny | 6,6 – 7,2 |
| Zasadowy | >7,3 |
W celu poznania pełnego składu chemicznego oraz właściwości fizycznych i biologicznych gleb rolniczych warto wykonać dodatkowe badania umożliwiające określenie:
- zawartości mikroelementów – miedzi (Cu), cynku (Zn), manganu (Mn), żelaza (Fe), boru (B),
- zawartości próchnicy i węgla organicznego,
- składu granulometrycznego,
- zawartości metali ciężkich – miedzi (Cu), cynku (Zn), manganu (Mn), chromu (Cr), ołowiu (Pb), kadmu (Cd), niklu (Ni), rtęci (Hg),
- zawartości siarki siarczanowej (SO4)